Niedziela Wielkanocna, Dzień Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczyna się jutrznią (rezurekcją, tac. resurrectio – zmartwychwstanie) – prawie trzygodzinną mszą połączoną z procesją. Msza rezurekcyjna odprawiana jest najczęściej o świcie, zdarza się jednak, że zgodnie ze starymi zwyczajami sprzed XVIII wieku odprawiana jest o północy z Wielkiej Soboty na Niedzielę Wielkanocną.
Jak podaje Wikipedia - obrzędy Wigilii Paschalnej, Wielkiej Nocy stanowiącej serce Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego, rozpoczynają się w sobotę po zapadnięciu zmroku. „Nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem”.
Mszy towarzyszą: bicie w dzwony, wystrzały petard, fajerwerki. Podkreślają radość ze Zmartwychwstania Jezusa i oznajmiają wszystkim radosną nowinę. Podczas tej uroczystej mszy wierni w procesji trzy razy obchodzą kościół dookoła. Według dawnych wierzeń podczas tej procesji wszelkie zło, magia i diabelskie moce tkwiące w ludziach traciły siły, a osoby je posiadające nie były w stanie obejść świątyni.
Po mszy rezurekcyjnej wszem i wobec można pozdrawiać się słowami „Chrystus zmartwychwstał” i odpowiadać „Prawdziwie powstał (lub zmartwychwstał). Alleluja!”.
Według dawnych zwyczajów w drodze powrotnej z kościoła gospodarze ścigali się, kto pierwszy dotrze do domu. Zwycięstwo oznaczało obfite plony.
Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego jest wspominana w ciągu roku liturgicznego poprzez świętowanie niedzieli.
Ważnym zwyczajem Niedzieli Wielkanocnej jest uroczyste, rodzinne śniadanie wielkanocne z wyjątkowym dla tego święta menu - święconym. W wielu domach śniadanie to rozpoczyna się od modlitwy i podzielenia się jajkiem (podobnie jak w wigilię opłatkiem). Biesiadnicy składają sobie przy tym życzenia.
Centralne miejsce na stole zajmuje baranek – przypominający o święcie Zmartwychwstania Pańskiego. Obecnie coraz częściej wykonany z porcelany, cukru lub czekolady, chociaż zdarza się że tak jak dawniej zrobiony jest z masła lub upieczony z ciasta.
Wesołego Alleluja, Setkowicz Adam. Domena publiczna.
Jednym z najważniejszych symboli wielkanocnych są oczywiście jajka. Ręcznie zdobione, (często niemal po mistrzowsku) kolorowe pisanki i kraszanki ozdabiają stoły. Jajko jest ważnym symbolem w wielu religiach i wierzeniach. Archeolodzy do tej pory znajdują je w grobowcach rzymskich i egipskich. Już w starożytności były znakiem i nadzieją na powrót do życia. Zwyczaj malowania jaj jest też bardzo stary. Najstarsze pisanki mają ok. pięciu tysięcy lat i pochodzą z: Mezopotamii, Asyrii, Egiptu, Persji, Rzymu i Chin. Wtedy jaja malowano wraz z nadejściem wiosny i nimi się obdarowywano.
Wielkanocne pisanki symbolizują rodzącą się do życia przyrodę i nadzieję, a przede wszystkim podkreślają dodatkowo wiarę w Zmartwychwstanie.
Z ciast, na wielkanocnym stole niepodzielnie królują baby, kołacze i wielkanocne mazurki (występują w kilku rodzajach: pomarańczowe, kajmakowe, figowe, czy czekoladowe).
Na wielkanocnym stole nie może zabraknąć różnego rodzaju wędlin i mięs. Wśród kiełbas powinna znaleźć się tzw. biała kiełbasa. Niegdysiejszy zwyczaj nakazywał, by na ogromnym półmisku znalazła się smakowicie przyrządzona świńska głowa w otoczeniu pisanek i kraszanek (i oczywiście z jednym takim jajkiem w pysku), czy upieczony cały baranek. Dzisiaj już chyba nigdzie nie uda się znaleźć takiego kulinarnego rozpasania.
Typowym dla świąt produktem, jest też chrzan – jest on symbolicznym „gorzkim” wspomnieniem śmierci i męki Jezusa. Z drugiej strony uważa się, że ma on właściwości dodające siły i zdrowia, oczyszcza i chroni przed chorobami.
Święcone nazywano również obiadem „bez dymu” lub „na jednym dymie”. W tym dniu nie wypada gotować, rozpalać dużego ognia, więc przygotowuje się takie dania, które tego nie wymagają. Najczęściej nie gotuje się a jedynie podgrzewa tłusty żur (różny od postnego) z białą kiełbasą. W rodzinach pochodzących ze wschodu przyrządza się tzw. święconkę – podawaną na ciepło mieszaninę pokrojonych jaj, wędlin, kiełbaski, zapiekanego lub suszonego twarogu i startego chrzanu.
To świąteczne śniadanie nie kończy się w jakimś określonym czasie, bo przez wiele godzin trwa świąteczne obżarstwo, którego usprawiedliwieniem jest wcześniejszy czterdziestodniowy post.
Zabawy wielkanocne/prezenty
1. Walatka, wybitka – zabawa która polega na toczeniu lub uderzaniu pisanek o siebie. Ten, którego jajko najdłużej pozostawało nienaruszone, dostawiał pisanki pozostałych uczestników zabawy.
2. Jajka jako symbol zdrowia o odrodzenia służyły ludziom do odczyniania uroków i dawały nadzieje na urodzaj i pomyślność. Często zakopywano jest w ziemię, wmurowywano w dom, dzielono się nimi z rodziną i przyjaciółmi.
3. „Zajączki” – to najczęściej słodycze (czekoladowe zające, lukrowane ciastka itd.), które kiedyś ukrywano w różnych częściach ogrodu, a dzieci je odnajdywały (do dzisiaj np. w Anglii, USA), a obecnie dzieci są nimi obdarowywane.
Święta Wielkiej Nocy to najbardziej radosne święto w roku. Kojarzone jest z budzącą się do życia przyrodą, światłem i odrodzeniem.
TWÓJ KOMENTARZ